Haagse klok Norris Amsterdam Ca. 1680

M&R38

HAAGSE KLOK
Gesigneerd Joseph Norris Amsterdam
Ca. 1680
Holland

Uurwerk
Deze Haagse klok is voorzien van een messing platine-uurwerk op spillegang met slinger en cycloïdale boogjes. Het slagwerk met sluitschijf slaat de hele uren voluit op een bel, die boven op de kast is gemonteerd. De sluitschijf is voorzien van gegraveerde Arabische uurcijfers. Het gaand- en slagwerk van deze Haagse klok worden door een enkele veer in een veerton aangedreven. De achterplatine is versierd met gegraveerde krullend bladmotieven en de signatuur Joseph Norris Amsterdam.

Wijzerplaat
De grondplaat van deze buitengewoon fraaie Haagse klok is bekleed met fluweel. Hierop is de messing cijferring aangebracht. Deze is voorzien van Romeinse cijfers voor de uur-aanduiding en halfuur-aanduidingen tussen de uurcijfers in. De halfuur-aanduidingen lopen met een streepje door in de rand met streepjes voor de kwartier-aanduiding. De minuten worden aangegeven met Arabische cijfers. De ajourgezaagde en gegraveerde uur- en minuutwijzers zijn vervaardigd van messing. Het opwindgat bevindt zich in het centrum boven de VI. Onder de cijferring is een gedreven zilveren ornament met allegorische voorstelling aangebracht. Op het naamschild versierd door een engelenkopje staat in sierlijke letters de signatuur van meesteruurwerkmaker Joseph Norris Amsterdam. Het ornament is versierd met krullend bladmotieven. Op de hoeken boven de cijferring zijn twee zilveren ornamenten aangebracht en deze stellen een engeltje voor.

Kast
De kast die op 4 bolpootjes staat is met ebbenhout gefineerd en heeft aan de voorzijde een deurtje. De frontdeur is voorzien van glas waardoor de wijzerplaat zichtbaar is. Het venster is voorzien van een geprofileerde ebbenhouten rand en wordt geflankeerd door twee zuiltjes. Als de deur geopend is kan men met een schuifje ter hoogte van de III de wijzerplaat met het daaraan gemonteerde uurwerk naar voren draaien. De beide zijkanten zijn voorzien van een rechthoekig venster met een geprofileerde omlijsting. Het toogvormig fronton wordt versierd door een geprofileerde rand. De lijst aan de bovenzijde is eveneens geprofileerd. Aan de achterzijde van de klok zijn twee ophangogen aangebracht waarmee de klok aan de muur bevestigd kan worden.

Gangduur 1 week

Hoogte 39 cm
Breedte 29 cm
Diepte 13.5 cm

Literatuur
– H.M. Vehmeyer, Clocks their origin and development Vol.I, p. 344 en 345
– H.M. Vehmeyer, Antieke Uurwerken, een familieverzameling, p. 611
– Dr. R. Plomp, Spring-driven Dutch pendulum clocks, p. 167
Joseph Norris, geboren in ca. 1650 in Abingdon bij Oxford, was de 12 jaar jongere broer van Edward Norris, geboren in 1637 en overleden in 1726. Joseph ging op 12-jarige leeftijd bij hem in de leer voor een periode van 8 jaar. Hij overleefde ‘The Plague’ en ‘The great London Fire’, respectievelijk in 1665 en 1666. Door de brand moesten beide broers verhuizen van The Crossed Keys in Lothbury naar Dove Court in London. Na het vredesverdrag tussen Engeland en Nederland in 1674, ging Joseph Norris in 1675 naar Holland en vestigde zich in Amsterdam. Zijn oude leermeester Ahasuerus I Fromanteel was daar reeds sinds 1667 en zou in 1676 naar Engeland terugkeren. Of het einde van de oorlog wellicht bepalend was voor het tijdstip waarop Joseph Norris naar Holland trok, is niet bekend. Ongetwijfeld bestond er een relatie tussen Fromanteel I en Joseph Norris, daterend uit de jaren dat deze bij Fromanteel in de leer was. Men is van mening dat Fromanteel, gedurende zijn Holland-periode, daar geen staande klokken met lange slinger en ankergang vervaardigde, maar de werken kant en klaar uit Londen importeerde. Daaruit concludeert men dat Joseph Norris de eerste was die in Holland staande klokken met ‘Royal Pendulum’ en ankergang maakte, en wel in of direct na 1675. Josehp Norris woonde en had zijn werkplaats bij De Beurs op de Dam in Amsterdam. In 1677 huwde hij Alicia Arnold uit Tonstelle (Engeland) in een Engels Gereformeerde Kerk. Hij werd spoedig een van de belangrijkste uurwerkmakers in Amsterdam. Hij keerde in 1692 naar Abingdon terug en vervaardigde nog klokken in de werkplaats van zijn broer in Dove Court Londen. Tot zijn dood in 1727 bekleedde hij tal van vooraanstaande functies in het openbare en kerkelijke leven in Abingdon. Uurwerken, gesigneerd “Joseph Norris London”, moeten ofwel dateren uit de periode 1670-1675 (voor Amsterdam) of 1692-1696 (na Amsterdam). In dit laatste jaar eindigde zijn lidmaatschap van de Clockmakers Company. Uurwerken, gesigneerd “Joseph Norris Amsterdam”, moeten derhalve gedateerd worden tussen 1675-1692.
(Bron: Bailey, Loomes, Morpurgo, Plomp, Zeeman)